CNC torna tezgahlarında kullanılan G ve M kodları, tezgahın çalışma işlemlerini kontrol etmek için kullanılan komutlardır. Bu kodlar, tezgahın hareketlerini, hızlarını, takım değişimlerini ve diğer işlemleri yönlendirmek için programlanır. İşte yaygın olarak kullanılan bazı G ve M kodlarının detaylı açıklamaları:
Torna için kullanılan tüm G kodları aşağıda listelenmiştir. Her bir kodun işlevi açıklamasıyla birlikte verilmiştir:
1. G00: Hızlı hareket (Rapid Move)
– Tezgahın hızlı bir şekilde bir konumdan diğerine hareket etmesini sağlar.
2. G01: Doğrusal hareket (Linear Interpolation)
– Tezgahın belirli bir hızda doğrusal bir şekilde hareket etmesini sağlar.
3. G02: Saat yönünde yay hareketi (Circular Interpolation – Clockwise)
– Tezgahın bir yay boyunca saat yönünde hareket etmesini sağlar.
4. G03: Saat tersi yönünde yay hareketi (Circular Interpolation – Counterclockwise)
– Tezgahın bir yay boyunca saat tersi yönünde hareket etmesini sağlar.
5. G04: Gecikme (Dwell)
– Tezgahın belirli bir süre gecikmesini sağlar.
6. G20: İnç birimlerinde çalışma (Inch Mode)
– Tezgahın inç birimlerinde çalışmasını sağlar.
7. G21: Metrik birimlerde çalışma (Metric Mode)
– Tezgahın metrik birimlerde çalışmasını sağlar.
8. G28: Referans noktasına dönme (Return to Home)
– Tezgahın belirlenen referans noktasına geri dönmesini sağlar.
9. G33: İplik açma (Thread Cutting)
– Tezgahın iplik açma işlemi yapmasını sağlar.
10. G40: Tolerans iptali (Cutter Compensation Cancel)
– Kesici telafi işlevini iptal eder.
11. G41: Kesici telafi solunda (Cutter Compensation Left)
– Tezgahın kesici telafisi işlemini sol tarafa göre yapmasını sağlar.
12. G42: Kesici telafi sağında (Cutter Compensation Right)
– Tezgahın kesici telafisi işlemini sağ tarafa göre yapmasını sağlar.
13. G43: Kesici telafisi pozitif (Tool Length Compensation Positive)
– Tezgahın kesici telafisi işlemini pozitif yönde yapmasını sağlar.
14. G44: Kesici telafisi negatif (Tool Length Compensation Negative)
– Tezgahın kesici telafisi işlemini negatif yönde yapmasını sağlar.
15. G80: Mod iptali (Cancel Canned Cycle)
– Önceden tanımlanmış bir işlemin iptal edilmesini sağlar.
16. G90: Mutlak pozisyonlama (Absolute Programming)
– Tezgahın hareketleri için mutlak pozisyonlama moduna geçmesini sağlar.
17. G91: İlişkili pozisyonlama (Incremental Programming)
– Tezgahın hareketleri için ilişkili pozisyonlama moduna geçmesini sağlar.
18. G98: İlk seviyede pozisyonlama (Initial Level Programming)
– İplik
açma işlemi sırasında başlangıç seviyesini belirtir.
19. G99: Son seviyede pozisyonlama (R-level Programming)
– İplik açma işlemi sırasında son seviyeyi belirtir.
Bu, CNC torna tezgahlarında yaygın olarak kullanılan bazı G kodlarının örnekleridir. Ancak, kullanılan tezgahın markası, modeli ve özellikleri gibi faktörlere bağlı olarak daha fazla G kodu bulunabilir. Her tezgahın kullanım kılavuzunda tam bir G kodu listesi bulunur ve üreticinin belgeleri bu konuda daha fazla bilgi sağlar.
CNC torna tezgahlarında kullanılan tüm M kodları aşağıda listelenmiştir. Her bir kodun işlevi açıklamasıyla birlikte verilmiştir:
1. M00: Program duraklatma (Program Stop)
– Programı duraklatır ve operatörün müdahalesini bekler.
2. M01: Opsiyonel duraklatma (Optional Stop)
– Programın belirli bir noktasında duraklatma yapar ve devam etmek için operatör müdahalesini bekler.
3. M02: Program sonu (Program End)
– Programın sonuna geldiğini belirtir. İşlem sonlandığında tezgah durur.
4. M03: İş mili dönme yönü saat yönünde başlatma (Spindle On – Clockwise)
– İş mili dönme yönünü saat yönünde başlatır.
5. M04: İş mili dönme yönü saat tersi yönünde başlatma (Spindle On – Counterclockwise)
– İş mili dönme yönünü saat tersi yönünde başlatır.
6. M05: İş mili durdurma (Spindle Stop)
– İş milini durdurur.
7. M06: Takım değiştirme (Tool Change)
– Takım değiştirme işlemi için tezgahın hazırlanmasını sağlar.
8. M08: Soğutma sistemi açma (Coolant On)
– Soğutma sisteminin açılmasını sağlar. Kesme sıvısı veya hava soğutma sistemi olabilir.
9. M09: Soğutma sistemi kapatma (Coolant Off)
– Soğutma sisteminin kapatılmasını sağlar.
10. M30: Program sonu (Program End)
– Programın sonuna geldiğini belirtir. İşlem sonlandığında tezgah durur.
11. M98: Alt program çağırma (Subprogram Call)
– Başka bir alt programı çağırır ve çalıştırır.
12. M99: Alt program dönüşü (Subprogram Return)
– Alt programın sonunda ana programa dönülmesini sağlar.
Bu, CNC torna tezgahlarında yaygın olarak kullanılan bazı M kodlarının örnekleridir. Ancak, kullanılan tezgahın markası, modeli ve özellikleri gibi faktörlere bağlı olarak daha fazla M kodu bulunabilir. Her tezgahın kullanım kılavuzunda tam bir M kodu listesi bulunur ve üreticinin belgeleri bu konuda daha fazla bilgi sağlar.
Cnc tornada parça işlemek için G ve M kodlarını gerçek uygulamalarda görerek pratik yapabilirsiniz. Yine simülasyon programlarında yazmış olduğunuz kodları çalıştırarak ne kadar başarılı olduğunuzu ölçmeniz mümkün olacaktır.