Endüstriyel alanlarda sıklıkla kullanılan mühendislik plastiklerini belkide birçoğumuz cismende olsa gördü ama isim olarak nedir, tam olarak ne işe yararlar yada nasıl imal edilirler bu konuda büyük bir bilgi açığı bulunmakta. Bu yazımızda mühendislik plastikleri konusuna bir giriş mahiyetindeki yazı ile sizleri bilgilendirmeyi umuyoruz….
Hiç vakit kaybetmeden mühendislik plastikleri nedir, çeşitleri nelerdir, nerelerde kullanılır gibi konulara giriş yapalım…
Mühendislik Plastikleri Nedir
Mühendislik plastikleri, endüstriyel uygulamalarda sıklıkla kullanılan bir malzeme türüdür. Bu malzemeler genellikle dayanıklılık, yüksek sıcaklık toleransı ve kimyasal direnç gibi özellikler ile karakterize edilirler.
Mühendislik plastikleri, yüksek performanslı polimerler olarak da bilinir ve çeşitli şekil ve boyutlarda imal edilebilirler. Bu malzemeler, metal parçaların yerini alabilir ve daha hafif ve daha ucuz bir alternatif sunarak üretim maliyetlerini düşürebilmektedir.
Bununla birlikte, mühendislik plastikleri, tasarım, üretim ve montaj aşamalarında özel dikkat gerektiren önemli bir malzeme türüdür. Bu malzemelerin özellikleri, işleme yöntemleri ve uygulama alanları hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmak, doğru seçimler yapmak için önemlidir.
Mühendislik plastikleri, çeşitli endüstrilerde kullanılır. Örneğin, otomotiv endüstrisi, havacılık endüstrisi, elektronik endüstrisi, tıp endüstrisi ve gıda endüstrisi gibi sektörlerde yaygın olarak kullanılırlar.
Mühendislik Plastikleri Çeşitleri Nelerdir
Poliamidler (PA), Polikarbonatlar (PC), Polieterimidlere (PEI), Politetrafloroetilenlere (PTFE), Polioksimetillenlere (POM) ve Akrilonitril Bütadien Stiren’ler (ABS) mühendislik plastikleri arasında en yaygın kullanılan malzemelerdir.
Poliamidler, yüksek mekanik dayanıklılık, düşük sürtünme katsayısı, aşınma direnci ve iyi bir kimyasal direnç gibi özellikleri ile bilinirler. Bu nedenle otomotiv parçalarının üretiminde sıkça kullanılırlar.
Polikarbonatlar, yüksek darbe dayanımı, yüksek sıcaklık toleransı ve şeffaf yapısı ile dikkat çekerler. Bu nedenle optik sektörde, özellikle lenslerde ve farlarda kullanılırlar.
Polieterimidlere, yüksek sıcaklık toleransına sahip, yüksek performanslı bir malzemedir. Havacılık ve elektronik endüstrilerinde sıkça kullanılır.
Politetrafloroetilenler, yüksek kimyasal dirence ve kayganlık özellikleri ile dikkat çekerler. Gıda endüstrisi, ilaç endüstrisi ve tıbbi cihazların üretiminde kullanılırlar.
Polioksimetillenler, yüksek sertlik, düşük sürtünme katsayısı ve iyi bir aşınma direnci ile karakterize edilirler. Bu nedenle dişli sistemleri, vanalar, kilitler ve diğer dayanıklı parçaların üretiminde sıkça kullanılırlar.
Akrilonitril Bütadien Stiren’ler, yüksek darbe dayanımı, iyi bir ısıl iletkenlik ve düşük maliyetleri ile tanınırlar. Bu nedenle oyuncaklar, elektronik cihazlar, otomotiv parçaları gibi geniş bir kullanım alanına sahiptirler.
Mühendislik plastikleri, doğru şekilde seçildiğinde özellikle dayanıklı ve uzun ömürlüdürler. Ancak, malzeme seçimi yanlış yapıldığında veya işlem süreci uygun şekilde yönetilmediğinde, bu malzemeler çatlamaya, deformasyona veya diğer hasarlara yol açabilirler.
Sonuç olarak, mühendislik plastikleri, endüstriyel uygulamalar için önemli bir malzeme türüdür ve doğru şekilde kullanıldığında birçok avantaj sunarlar. Ancak, işlem sürecinin doğru yönetimi ve malzeme seçimi gibi faktörlerin dikkate alınması gerekmektedir.
Mühendislik plastikleri, son yıllarda gelişen teknoloji ile birlikte daha da yaygın hale gelmiştir. Özellikle 3D baskı teknolojisi, mühendislik plastiklerinin tasarım ve üretiminde yeni fırsatlar sunmaktadır. Bu teknoloji, prototip üretimi, özel parça üretimi ve küçük serilerin imalatı için idealdir.
Ancak, mühendislik plastikleri sağlık açısından bazı riskler de taşıyabilir. Örneğin, bazı mühendislik plastikleri kanserojen veya toksik madde içerebilir. Bu nedenle, bu malzemelerin kullanımı sırasında uygun güvenlik önlemlerinin alınması önemlidir.
Sonuç olarak, mühendislik plastikleri, endüstriyel uygulamalar için önemli bir malzeme türüdür. Bu malzemelerin birçok avantajı vardır ancak doğru şekilde kullanılmaları ve ilgili faktörlerin dikkate alınması gerekmektedir.
Kansorejen veya Toksik Madde İçerebilen Mühendislik Plastikleri
Mühendislik plastikleri, üretim sürecinde kullanılan kimyasallar veya katkı maddeleri nedeniyle kanserojen veya toksik madde içerebilir. Bu malzemelerin bazıları şunlardır:
- Bisfenol A (BPA) içeren polikarbonatlar: BPA, birçok polikarbonat ürününde bulunan bir kimyasaldır ve kanser riski taşıyabilir. Özellikle bebekler ve çocuklar için tasarlanan biberonlar, emzikler ve diğer ürünlerde kullanılan polikarbonatlar, BPA içeriği nedeniyle tartışmalı hale gelmiştir.
- Polivinil klorür (PVC): PVC, çevre dostu olmayan bir plastik türüdür ve kanserojen maddeler içerebilir. PVC’nin üretimi sırasında kullanılan sodyum hidroksit, vinil klorür ve diğer kimyasallar, insan sağlığına zararlı olabilir.
- Akrilonitril bütadien stiren (ABS) ile yapıştırıcılar: ABS ile yapıştırıcılar, genellikle 3D baskıda kullanılır ve kanserojen olan akrilonitril içerebilir.
- Politetrafloroetilen (PTFE) kaplamalar: PTFE kaplamalar, teflon malzemelerde yaygın olarak kullanılır ve uzun süreli maruziyet sonucu kanserojen etki gösteren perfluorooktanoik asit (PFOA) içerebilir.
Bu malzemelerin kullanımı dünya genelinde yasaklanmış veya sınırlandırılmıştır ve birçok üretici, çevre dostu ve insan sağlığına uygun alternatifler sunmaktadır. Ancak, bu malzemeler hala bazı endüstrilerde yaygın olarak kullanılmaktadır ve kullanıcıların dikkatli olması gerekmektedir.
Dünyada Mühendislik Plastikleri Üreten Şirketler
Mühendislik plastikleri üreten birçok firma var. İşte dünya çapında önde gelen firmalardan bazıları:
- BASF – Almanya
- DuPont – ABD
- Dow Chemical – ABD
- Sabic – Suudi Arabistan
- LG Chem – Güney Kore
- Covestro – Almanya
- Solvay – Belçika
- Arkema – Fransa
- Mitsubishi Engineering-Plastics – Japonya
- Evonik Industries – Almanya
Bu şirketler, otomotiv, havacılık, elektronik, tıp ve diğer endüstrilerde kullanılan yüksek performanslı plastikler üretmektedir. Her biri farklı pazarlarda uzmanlaşmış olsa da, hepsi kaliteli plastikler üretme konusunda liderdir.
Mühendislik Plastiklerinin Kullanıldığı Yerler
Mühendislik plastikleri, dayanıklılığı, sertliği, ısıya ve kimyasallara karşı direnci ve diğer özellikleri nedeniyle birçok endüstride kullanılmaktadır. İşte bazı kullanım alanlarından somut örnekler:
- Otomotiv: Araç gövdeleri, kaplamalar, koltuklar, direksiyon simitleri, motor parçaları vb.
- Havacılık: Uçak gövdeleri, kanatlar, iç kabine komponentleri, motor parçaları vb.
- Elektronik: Telefon ve tablet kasaları, bilgisayar bileşenleri, modemler, sensörler vb.
- Tıp: Protezler, cerrahi araçlar, implantlar, tıbbi cihazlar vb.
- Ambalaj: Gıda saklama kapları, şişeler, blister ambalajlar, poşetler vb.
- Enerji: Rüzgar türbinleri, güneş panelleri, akışkan yatakları vb.
- Yapı: Pencereler, borular, izolasyon malzemeleri, levhalar vb.
Bu sadece birkaç örnek. Mühendislik plastikleri, çeşitli endüstrilerde geniş bir kullanım potansiyeline sahip olduğu için çok yönlüdür.
Mühendislik Plastikleri Seçerken Nelere Dikkat Etmeliyiz
Mühendislik plastiklerini seçerken dikkat edilmesi gereken birkaç önemli faktör vardır. İşte bazıları:
- Uygulama: Plastiğin kullanılacağı uygulama çok önemlidir. Örneğin, otomotiv endüstrisi için kullanılacak plastiklerin darbe dayanımı, sıcaklık dayanımı ve kimyasal direnç gibi özellikleri olmalıdır. Bu nedenle, seçtiğiniz plastiklerin uygulamasına uygun olduğundan emin olun.
- Fiziksel özellikler: Mühendislik plastikleri farklı fiziksel özelliklere sahiptir. Sertlik, esneklik, darbe mukavemeti, çekme dayanımı, aşınma direnci gibi özellikler, plastik performansını etkiler. Plastiğin hangi özellikleri gereklidir, uygulama ihtiyacına göre karar verilmelidir.
- Kimyasal Direnç: Plastikler, kimyasal maddelere maruz kaldıklarında bozulabilir veya yüzeyinde deformasyonlar görülebilir. Seçilen plastiklerin, kullanılacakları ortamda maruz kalacakları kimyasal maddelere karşı dayanıklı olması önemlidir.
- Yaşam Süresi: Plastiklerin uzun ömürlü olması kullanıcıların tercih sebebi haline gelir. Seçilen plastiklerin, kullanılacağı ortamda uzun süre dayanabilecek kalitede olması gerekmektedir.
- Maliyet: Plastik seçimi, maliyet faktörüne bağlıdır. Uygun fiyatlı bir plastik tercih edildiğinde üretim maliyetleri daha düşük olur. Ancak ucuz plastikler, performans gereksinimlerini karşılamadığında daha yüksek maliyetler doğurabilir.
Bu faktörleri dikkate alarak, uygun özelliklere sahip, uygulama ihtiyacına ve bütçeye uygun bir mühendislik plastikleri seçilebilir.
Mühendislik plastikleri hakkında merak ettiklerinizi bize yorum olarak yazabilirsiniz. Bir başka yazıda görüşmek dileğiyle…